Οι φτωχοί πληρώνουν για τις συντάξεις των πλουσίων.

Οι φτωχοί πληρώνουν για τις συντάξεις των πλουσίων

Του Ι. ΣΤ. ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ*

Οι αριθμοί βοηθούν πολλές φορές στην καλύτερη συνειδητοποίηση της πραγματικότητας. Το μεγάλο πλεονέκτημά τους είναι η αποδεικτική τους δύναμη.Είναι διεθνώς τεκμηριωμένο ότι αδύνατες οικονομικά τάξεις ζουν λιγότερο, αρρωσταίνουν συχνότερα, έχουν περισσότερα ατυχήματα και δεν αντιμετωπίζονται ικανοποιητικά από τους γιατρούς. Η ανισότητα είναι παγκόσμια, αλλά και εθνική. Δημοκρατία δεν είναι τόσο η επιβολή της άποψης της πλειοψηφίας (που μπορεί να είναι και τραγικά λανθασμένη - βλέπε άνοδο του ναζιστικού κόμματος το 1933 στη Γερμανία) όσο η εφαρμογή μιας πραγματικής ισότητας (τουλάχιστον ευκαιριών) και κοινωνικής δικαιοσύνης.

1. Πόσο ζουν οι εργαζόμενοι κατά επάγγελμα και αμοιβή;

Η επίδραση του επαγγέλματος και του εισοδήματος στη διάρκεια ζωής είναι περισσότερο από σαφής. (βλ. πίνακα 1)
Πίνακας 1 Διάρκεια ζωής για επαγγέλματα και αμοιβές
Μέση διάρκεια ζωής των σημερινών 45άρηδων (Γερμανία)
Εργάτες 70,6 έτη
Υπάλληλοι 74,8 έτη
Ελεύθεροι Επαγγελματίες 75,2 έτη
Δημόσιοι Υπάλληλοι 76,6 έτη
Πηγή Γερμανικό Ινστιτούτο για τον πληθυσμό στο Πανεπιστήμιο του Freiburg
Μέσος όρος διάρκειας ζωής και ακαθάριστο εισόδημα
Κάτω των 1500 ευρώ 71,25 έτη
1500-2500 75 έτη
2500-3500 76,25 έτη
3500-4500 77,50 έτη
Άνω των 4500 ευρώ 79,37 έτη
Πηγή K. LAUTERBACH,DEP ZWEIKLASSENSTAAT, ROWOLT, BERLIN 2007
2. Πόσα χρόνια απολαμβάνουν τη σύνταξή τους οι εργαζόμενοι στην Ελλάδα;

Με στοιχεία του ΙΚΑ και του Ταμείου Συντάξεων της Τραπέζης της Ελλάδος (από τους ελάχιστους οργανισμούς που διαθέτουν αξιόπιστα στοιχεία για Ελλάδα) αξιολογήσαμε, σε δύο μεγάλες κατηγορίες εργαζομένων, με σαφείς διαφορές οικονομικής κατάστασης και σωματικών απαιτήσεων στην εργασία, τα πόσα χρόνια ζουν μετά τη σύνταξη. Με απλά λόγια: πόσα χρόνια απολαμβάνουν τη σύνταξή τους και εάν υπάρχουν διαφορές μεταξύ των δύο ομάδων εργαζομένων. Τα στοιχεία είναι εντυπωσιακά και απογοητευτικά μαζί.Γίνεται σαφές ότι υπάρχει αγεφύρωτη διαφορά και μεταξύ των ετών εκμετάλλευσης (απόλαυσης) της σύνταξης και μεταξύ του ποσού της μηνιαίας σύνταξης. Εάν λάβει κανείς δε υπόψη του ότι όσο υψηλότερο το εισόδημα τόσο μεγαλύτερη και η διάρκεια ζωής, τότε καταλήγει σε πολύ αρνητικά συμπεράσματα για τη δικαιοσύνη του σημερινού συνταξιοδοτικού συστήματος στην Ελλάδα. (βλ. πίνακα 2)
Πίνακας 2 Κατηγορίες πληθυσμού και διάρκεια συνταξιοδότησης
Παράγοντας που αξιολογήθηκε ΙΚΑ-Οικοδόμοι 2005 Υπάλλ. Τραπ. Ελλ. Άνδρες Υπαλλ. Τρ. Ελλ.Γυναίκες
Αριθμός ασφαλισμένων που απεβίωσαν το 2005 783 73 25
Μέση διάρκεια συνταξιοδότησης * 16,8 έτη 24,5 έτη 34 έτη
Μέσο ποσό σύνταξης ανά μήνα 456,44 ευρώ 1200 ευρώ 1200 ευρώ
Μέση ηλικία έναρξης σύνταξης 60,96 έτη
Μέσο ολικό ποσό σύνταξης** 103.520 ευρώ 396.900 ευρώ 550.800 ευρ
Μέση ηλικία θανάτου 78,09
* Από έτος συνταξιοδότησης έως έτος θανάτου (διάρκεια)
** Μηνιαία σύνταξη Χ τους μήνες (έτη) διάρκεια σύνταξης.
3. Πώς ζει ένα ζευγάρι με 456 ευρώ (σύνταξης);Υποθέτω με δραστική μείωση απολαύσεων, με κοινωνικό αποκλεισμό, με διαβίωση κάτω από την ονομαζόμενη λιτότητα, με πικρία, με μειονεκτική αντιμετώπιση προβλημάτων υγείας, με όχι καλή διατροφή και, ίσως, με μικροδουλειές και μετά τη συνταξιοδότηση. Για μένα (προνομιούχο συνταξιούχο) η διαβίωση με 456 ευρώ ακουμπά μεταφυσικές ερμηνείες (*).Πώς είναι δυνατόν μια κοινωνία «δημοκρατική» [με ισότητες, δικαιοσύνη, αλληλοαναγνώριση (**)] να μη συνειδητοποιεί ότι μεγάλες ομάδες του πληθυσμού (που δεν διαμαρτύρονται κιόλας) δεν ζουν καλά; Πώς είναι δυνατόν να έχουμε πέσει σε μια στείρα και άχρηστη περιγραφολογία και διαπιστολογία και με τις δύο τελευταίες να νομίζουμε ότι έχουμε κάνει (πολίτες και «κόμματα») και το χρέος μας;
Πίνακας 3 Συντάξεις ΙΚΑ- Μάιος 2007
Υψος σύνταξης (κατηγορία) σε ευρώ Αριθμός συνταξιούχων Ποσοστό στο σύνολο
0-420 91.243 10%
420-720 495.576 56%
720-1020 163.745 18,5%
1020-1500 87.839 9,9%
Πάνω από 1500 49.935 5,6%
Οι κατηγορίες περιλαμβάνουν το άθροισμα της κύριας σύνταξης + ΕΚΑΣ + Επικουρικές. Στην κατηγορία 420 ευρώ (το κατώτατο όριο σύνταξης) έως 720 ευρώ περιλαμβάνει το 56% των συνταξιούχων 2007. (βλ. πίνακα 3)

4. Τα βασικότερα 4 συμπεράσματα

α) Η παγκόσμια περιουσία είναι εξοργιστικά άδικα κατανεμημένη: το πλουσιότερο 10% του πληθυσμού κατέχει το 85% της παγκόσμιας περιουσίας.

β) Η οικονομική κατάσταση του πολίτη και η επαγγελματική του κατηγορία, σε οποιαδήποτε χώρα του κόσμου, είναι οι βασικότεροι παράγοντες υγείας και διάρκειας ζωής (η Ιατρική λίγο ωφελεί).

γ) Το ύψος των εσόδων του πολίτη και η επαγγελματική του κατηγορία είναι οι βασικότεροι παράγοντες για τη διάρκεια ζωής και μετά τη συνταξιοδότησή του.

δ) Η διαφορά του ύψους της σύνταξης και της διάρκειας ζωής μετά τη σύνταξη μεταξύ οικοδομών και υπαλλήλων τράπεζας (ως εξακριβωμένο παράδειγμα) είναι στην Ελλάδα αγεφύρωτη και αντικοινωνική.

5. «Οχι» ή συμβιβασμός Τα αριστερά κόμματα (ΚΚΕ και Συνασπισμός) θα πρέπει να μας πείσουν ότι, στην 4ετία που πέρασε, βελτίωσαν τις συνθήκες διαβίωσης και προσέφεραν ποιότητα ζωής στις αδύνατες οικονομικά τάξεις, από τις οποίες προέρχεται λογικά και το μεγαλύτερο ποσοστό ψηφοφόρων τους.Η διαρκής άρνηση οποιουδήποτε μέτρου της κυβέρνησης δεν προσφέρει τίποτα, όπως και πολύ λίγα προσφέρουν πορείες, απεργίες, διαμαρτυρίες και μανιφέστα. Σήμερα οι βελτιώσεις στη ζωή των εργαζομένων μπορούν να επιτευχθούν μόνο με συνεννόηση, συμβιβασμούς (δίνω - παίρνω) και συναίνεση ότι στο ορατό μέλλον θα αποτελέσουν κυβέρνηση. Επομένως, σαν (μόνιμη) αντιπολίτευση, θα πρέπει να αποσπάσουν από την κυβέρνηση όσα περισσότερα οφέλη μπορέσουν για τις ομάδες πληθυσμού που αντιπροσωπεύουν (ή να μπουν στην κυβέρνηση).

(*) Σχεδόν μόνο μεταφυσικά μπορεί να εξηγήσει κανείς πώς τα βγάζουν αξιοπρεπώς πέρα οικογένειες οικοδόμων με πάνω από 10 παιδιά (Κάλυμνος).

(**) Η αλληλοαναγνώριση μεταξύ των πολιτών είναι από τα κύρια χαρακτηριστικά μιας ποιοτικής κοινωνίας (ψυχοθεραπευτής Watziawik). Σε αυτό υστερούμε πολύ στην Ελλάδα.Σημ. Τα στοιχεία συνταξιοδότησης για την Ελλάδα προέρχονται από τον κ. Χ. Σκιαδά (διευθυντής αναλογ. μελετών και στατιστικής ΙΚΑ) και κ. Γ. Σταυρουλάκη (διευθυντής λογιστηρίου Ταμείου Υγείας και Συντάξεων Τραπέζης Ελλάδος), τους οποίους και ευχαριστώ θερμά.

* Τέως αναπληρωτής καθηγητής Ιατρικής Πανεπιστημίου Αθηνών
ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ - 29/09/2007
http://www.enet.gr/online/online_text/c=114,dt=29.09.2007,id=37381648