Τέσσερις κόσμοι διακοσίων ετών

 

 

Τέσσερις κόσμοι διακοσίων ετών

 

από τον Παναγιώτη  Πασπαλιαρη

Το φετινό φθινόπωρο  ξεκινά με το χρονόμετρο της ιστορίας να δείχνει πως πέρασαν ήδη 200 χρόνια από κάθε σημαντικό  γεγονός  εκείνης της εποχής .Επέτειοι μαχών , μα κυρίως της δράσης τεσσάρων σημαντικών ανθρώπων που οικοδόμησαν στους καπνούς των πυροβόλων τέσσερις διαφορετικούς και αντίρροπους κόσμους ή κοσμοθεωρίες .

Ναπολέων Βοναπάρτης

Η φιλοδοξία του Ναπολέοντα ήταν να καταστήσει την Ευρώπη . Οι τεράστιοι  στρατοί του ταξίδεψαν παντού. Κατακτώντας  πολιτείες και χώρες , επέβαλαν τα μέτρα και τα σταθμά της επαναστατικής  Γαλλίας , τους κανόνες που θα κινούνται οι άμαξες κλπ. Σήμερα , για παράδειγμα , οδηγούμε στην ηπειρωτική Ευρώπη από τα δεξιά και εκεί που δεν πήγε ο Ναπολέοντας συνεχίζουν να οδηγούν από αριστερά , όπως στην αρχαία Ελλάδα . Ακόμα ,υπολογίζουμε με μέτρα και κιλά και όχι με γυάρδες , πόδια ή οκάδες .Κυρίως όμως, επέβαλαν απολυταρχικούς κυβερνήτες αρεστούς ή συγγενείς στον ηγέτη τους. Ευτυχώς σήμερα δεν κυβερνάται ο κόσμος με το σύστημα που προέκρινε ο Βοναπάρτης. Μια εθνικιστική δηλαδή πολιτεία , βασισμένη ψευδώς σε ανθρωπιστικές αρχές , στην πραγματικότητα μια κρυμμένη ή φανερή στρατιωτική δικτατορία. Στα χρόνια από την στέψη  του Βοναπάρτη ως αυτοκράτορα και μετά εντοπίζονται οι ρίζες του φασισμού , των διδακτόρων  τύπου  Φράνκο και Μεταξά , και κυρίως το φαινόμενο Χίτλερ . ο Χίτλερ ήταν ο δεύτερος μετά τον Βοναπάρτη που προσπάθησε με την βία να ενώσει την Ευρώπη υπό το σκήπτρο του .

 

Το σύστημα του Μέτερνιχ

Ένας  από αυτούς  που συνεργάστηκαν με τον Ναπολέοντα ήταν ο υπουργός  εξωτερικών  της Αυστρίας  και μετέπειτα καγκελάριος  , ο διαβόητος  Μετερνιχ . Η ευγενική του καταγωγή και η αδίστακτη φύση του του επέτρεψαν την κρίσιμη στιγμή να αλλάξει στρατόπεδο και να βρεθεί στο βάθρο των νικητών . ο κόσμος του Μέτερνιχ ήταν αυτός της δολοπλοκίας ,της διπλωματίας  πίσω από κλειστές κουρτίνες ,των γάμων μεταξύ ευγενών συγγενών , των λαμπερών πάρτι ,των λουκούλλειων συμποσίων , των εκατοντάδων ερωτικών σχέσεων . Όλων δηλαδή εκείνων των πραγμάτων που συνιστούσαν την ευρωπαϊκή διπλωματία προς όφελος των αυτοκρατορικών οίκων , της τάξης των ευγενών και του ανωτέρου κλήρου . Ο κόσμος  αυτός κατέρρευσε το 1848 κι έπειτα , όταν διαλύθηκαν οι αυτοκρατορίες στην Ευρώπη και κυριάρχησαν τα εθνικά κράτη . αυτό που δεν κατέρρευσε ήταν η  αξιοπρόσεκτη ικανότητα των ευγενών της Ευρώπης να επιβιώνουν  ακόμα και στα σαλόνια  των εθνικών δημοκρατιών . Δεκάδες έγιναν πρωθυπουργοί κι εκατοντάδες υπουργοί .

 

 

Οι τράπεζες των Ρόθτσαιλντ

Ο πόλεμος εναντίον του Ναπολέοντα εν μέρει στηριχτεί στους στρατούς. Το άλλο εξίσου σημαντικό κομμάτι ήταν για τους συμμάχους η χρηματοδότησή τους . οι άγγλοι ανέλαβαν αυτόν τον πόλεμο των κεφαλαίων και τον ανέθεσαν  σε μια τραπεζική οικογένεια με γραφεία και διασυνδέσεις στο Λονδίνο , το Παρίσι , τη Φρανκφούρτη , τη Βιέννη και την Νάπολη . Οι Ρόθτσαιλντ αποκόμισαν τεράστια κέρδη από την μεταφορά για λογαριασμό των άγγλων τόνων χρυσού από τις ευρωπαϊκές οδούς με ασφάλεια .Ένας από αυτούς , ο Ντειβιντ  Ρόθτσαιλντ  , ο αρχηγός της οικογενείας στο Λονδίνο, έστειλε απεσταλμένους στην μάχη του Βατερλό . Ο αγγελιοφόρος του έφτασε στο Λονδίνο αμέσως μετά την έκβαση της μάχης και ενώ όλοι πίστευαν στην αγγλική πρωτεύουσα τις φήμες  ότι ο Ναπολέων κέρδισε την μάχη. Την ημέρα εκείνη το χρηματιστήριο έπεφτε στο ναδίρ και ο  Ρόθτσαιλντ αγόρασε σχεδόν τα πάντα. Η συνέχεια είναι γνωστή .Οι  Ρόθτσαιλντ  άρχισαν να δανείζουν κράτη . Απέκτησαν για τον εαυτό τους το δικαίωμα να εκδίδουν χρήμα σε πολλά από αυτά . Έφτιαξαν το ευρωπαϊκό  συναλλακτικό σύστημα νομισμάτων . Έφτιαξαν το σύστημα αποτίμησης του χρυσού . αποκόμισαν τίτλους ευγένειας από την Αυστρία την Γαλλία και την Αγγλία , και συμμάχησαν  με τον κόσμο του Μέτερνιχ . Χειρίζονται  ακόμα και σήμερα τα περισσότερα περιουσιακά στοιχεία των ευγενών και της Ευρώπης . Κοντολογίς, είναι οι δημιουργοί του ανεξάρτητου  τραπεζικού συστήματος  της Ευρώπης , που η αποβιομηχάνιση της ηπείρου το έκανε στις μέρες μας τον πραγματικό ιδιοκτήτη της .

 

 

Τα έθνη του Καποδίστρια

Στο πεδίο των μαχών από ικανότητα και από τύχη ξεχώριζε ένας άνδρας ,ένας  Κερκυραίος, που είχε αναλάβει τον τομέα της αντικατασκοπίας των ρωσικών στρατευμάτων και αργότερα τις διαπραγματεύσεις της ειρήνης ως ο ισχυρός υπουργός του πιο ισχυρού μονάρχη της Ευρώπης. Ο Καποδίστριας ήταν κόμης και στην αρχή δεν κίνησε υποψίες ως επαναστάτης. Γρήγορα όμως ο Μετερνιχ αντιλήφθηκε τον ρόλο του. «Ο αρχηγός των ουλτρα φιλελευθέρων » ,όπως τον ονόμαζε, «δεν είναι κακός  άνθρωπος , αλλά ειλικρινά είναι ένας εντελώς ηλίθιος ,ένα τέλειο παράδειγμα ξεροκεφαλιάς και κακής αντίληψης. Ζει σε έναν κόσμο που για εμάς αποτελεί εφιάλτη». Ο κόσμος που ο Καποδίστριας προσπάθησε να επιβάλει στην Ευρώπη ήταν αυτός που σπαρταρούσε στην ίδια την ψυχή του ,που ζούσε πάνω από όλα το δράμα της πατρίδας του . Ήταν ο κόσμος των ανεξάρτητων   εθνών . Για την επικράτηση αυτής της Ευρώπης ,τρια ήταν τα στάδια που έπρεπε να επακολουθήσουν οι λαοί.

 Το πρώτο στάδιο  ήταν η δημιουργία κράτους όπου υπήρχε ξέχωρο έθνος Καποδίστριας βοήθησε τους Σέρβους να επαναστατήσουν , τους Ελβετούς να ανεξαρτητοποιηθούν ,παρότρυνε τους ιταλούς και τους γερμανούς να ενωθούν σε εθνικό κράτος, τους λατινοαμερικανούς να απαγκιστρωθούν από την  ισπανική κυριαρχία .Το περίεργο μάλιστα είναι ότι ,ενώ οι έλληνες σήμερα ξέρουν λίγο πολύ για την Ελβετία , δεν ξέρουν ότι ο ίδιος άνθρωπος προετοίμασε και εκτέλεσε το σχέδιο απελευθέρωσης της πατρίδας τους. Πιστεύουν ακόμα ότι αυτό το έκαναν τρεις έμποροι της Οδησσού.

Το δεύτερο στάδιο ήταν η κοινωνική απελευθέρωση των λαών από τους ευγενείς . Αυτό θα γινόταν με την καταγραφή και τη νομή της γης σε όσο το δυνατό περισσότερους ανθρώπους , με την ίδρυση εκπαιδευτικών ιδρυμάτων που θα προήγαγαν τις τέχνες και τις επιστήμες . Σε 10 μήνες έχτισε στην Αίγινα αχανές ορφανοτροφείο, που μάθαινε  στα παιδιά την καλλιέργεια της γης και έβαζε τις αρχές της βιοτεχνίας στην χώρα. Στην Τίρυνθα έφτιαξε πρότυπο αγρόκτημα για τους καλλιεργητές . Επίσης , ξεκίνησε το κτηματολόγιο της γης και τον διαμοιρασμό της , που διακόπηκαν αμφότερα από την δολοφονία του .

 

Αφού οι πολίτες θα είχαν μετατραπεί από δουλοπάροικοι σε ελεύθεροι καλλιεργητές , επαγγελματίες ή επιστήμονες οι σχέσεις τους θα καταγράφονταν σε ένα χαρτί , το Σύνταγμα , για το οποίο  αγωνίστηκε όσο κανείς στην Ευρώπη. Μόνο στη Ελλάδα κατηγορήθηκε ως αντισυνταγματικός , αλλά αυτό δεν είναι το πρώτο δείγμα απόλυτης διαστρέβλωσης της πραγματικότητας στην χώρα μας.

Το τρίτο στάδιο ήταν η ένωση των εθνικών κρατών σε έναν υπερεθνικό οργανισμό , που θα έλυνε ειρηνικά τις διαφορές τους  και θα προήγαγε στο διηνεκές την ειρήνη και τη συνεργασία . Οι προτάσεις του για την κατάργηση της δουλείας έγιναν, αρκετά χρόνια μετά από τον θάνατό του, δεκτές. Το ίδιο και οι ιδέες του που έβαλαν τις βάσεις για την κοινωνία των εθνών , για τον ΟΗΕ και την Ευρωπαϊκή Ένωση. Στα υπομνήματά του για το ζήτημα αυτό βρίσκει κανείς πλήρη και αναλλοίωτη την ιδέα της ένωσης ελεύθερων συνταγματικών κρατών.

Επίλογος

Οι κόσμοι αυτοί υπήρξαν οι τεκτονικές πλάκες πάνω στις οποίες κινήθηκε η Ευρώπη . Οι κόσμοι  αυτοί  είναι που έδωσαν τους « σεισμούς» του 1848 , του 1871 , του 1914,του 1940, τον σεισμό με την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Ένωσης .Σήμερα μάλιστα  ζούμε ακριβώς  τις απαρχές  μιας ακόμα μείζονος σεισμικής ακολουθίας , που προκαλούν οι πλάκες αυτές . Είναι μείζον πολιτικό ζήτημα για τον καθένα από μας σήμερα να συνταθούμε με έναν από τους κόσμους  αυτούς και να δώσουμε τη μάχη μας ως ελεύθεροι πολίτες .    

 TO KEIMENO EXEI ΔΗΜΟΣΙΕΥΘΕΙ  ΣΤΟ HOT DOG No 33 του Ιουλίου /2013 Β

Read more »

Προσπαθώντας να κρύψουν τον όγκο (ποινικών ευθυνών) Βενιζέλου

 

Του Κώστα Βαξεβάνη
Ένα από τα γνωστά κλισέ της πολιτικής είναι το “πολιτική είναι η τέχνη του εφικτού”. Δυστυχώς η τρικομματική κυβέρνηση που αποφάσισε να συντάξει μια γρήγορη πρόταση παραπομπής του Γιώργου Παπακωνσταντίνου στην Προανακριτική της Βουλής,ασκεί πλέον την πολιτική ως τέχνη του ανέφικτου.Στην περίπτωση της υπόθεσης “λίστα Λαγκάρντ”,το ανέφικτο είναι να αποσιωπηθούν οι ευθύνες του Ευάγγελου Βενιζέλου. Του υπουργού δηλαδή που δεν αξιοποίησε τη λίστα, στην συνέχεια την αφαίρεσε από το υπουργείο και τη χειρίστηκε ιδιωτικά επί 7 μήνες (πώς αλήθεια;) και στη συνέχεια ανακάλυψε πως υπάρχει. Οι λόγοι που γίνεται έντονη προσπάθεια να “βγει από το κάδρο” των ευθυνών ο Βενιζέλος είναι μάλλον απλοί. Ο Βενιζέλος αν παραπεμφθεί θα ρίξει την τρικομματική κυβέρνηση. Όχι δεν θα ζητήσει δηλαδή να ερευνηθούν οι κατηγορίες ευθυνών του, όπως θα έκανε οποιοσδήποτε αξιοπρεπής πολιτικός που δεν θέλει να υπάρχουν σκιές εναντίο του.Ο δεύτερος λόγος είναι πως με την θυσία Παπακωνσταντίνου μπορούν να προφασίζονται “καθαρση” και “τιμωρία” καλύπτοντας όσα πραγματικά έχουν γίνει με την λίστα,που όπως διαβάζετε σε αυτό το τεύχος,είναι πέρα από όσα έχουν παραδεχθεί και δηλώσει δημόσια.
Στις 7 Οκτωβρίου του 2012,στις 10:40 το πρωί, ο Ευάγγελος Βενιζέλος,πέρασε την πόρτα του Οικονομικού Εισαγγελέα Γρ. Πεπόνη. Μετά τις αμοιβαίες τυπικότητες αλλά και φιλοφρονήσεις που υπήρξαν από τις δύο πλευρές, ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ, άρχισε να καταθέτει στον Εισαγγελέα,για την υπόθεση Λαγκάρντ. Είχε επιλεγεί το πρωί της Κυριακής, για να καταθέσουν μυστικά για την υπόθεση, τόσο ο Βενιζέλος όσο και ο Γιώργος Παπακωνσταντίνου.Οι Οικονομικοί Εισαγγελείς, στην έρευνά τους αναζητούσαν τις ευθύνες για την μη αξιοποίηση της λίστας από υπουργούς αλλά και υπηρεσιακούς παράγοντες.

Στις 26 Νοεμβρίου,ο Αντιεισαγγελέας του Αρείου Πάγου,διαβίβασε στην Βουλή τη δικογραφία για την μη αξιοποίηση της λίστας Λαγκάρντ.Η διαβίβαση στη Βουλή σήμαινε πολύ απλά,πως οι Εισαγγελείς είχαν εντοπίσει πιθανές ευθύνες υπουργών στην υπόθεση και με βάση το νόμο (του ίδιου του Βενιζέλου περί ευθύνης υπουργών) έπρεπε να διαβιβάσουν στη Βουλή η οποία είχε την ευθύνη να διερευνήσει την ευθύνη των υπουργών.
Από τις 26 Νοεμβρίου η δικογραφία θάφτηκε.Τα τρία κυβερνητικά κόμματα τα οποία στις 31 Δεκεμβρίου κατέθεσαν πρόταση για να παραπεμφθεί ο Παπακωνσταντίνου για πιθανή αλλοίωση της λίστας,δεν ανέφεραν το παραμικρό για τις ευθύνες της μη αξιοποίησης.Για την μη είσπραξη δηλαδή φόρων από τους φοροφυγάδες της λίστας.Είναι προφανές.Το “κατηγορητήριο” κατά του Παπακωνσταντίνου απαλλάσει πλήρως τον Βενιζέλο εξετάζοντας μόνο την αλλοίωση.Ακόμη όμως και στο θέμα της αλλοίωσης,πρέπει η Προανακριτική της Βουλής να εξετάσει τις ευθύνες Βενιζέλου αφού υπήρξε ένας από αυτούς που χειρίστηκαν τη λίστα,θα μπορούσε δηλαδή να την αλλοιώσει.Όχι μόνο δεν τον οδηγεί στην Προανακριτική για να εξεταστούν οι ευθύνες του αλλά είναι χαρακτηριστικό πως στο ιστορικό της υπόθεσης όπως καταγράφεται από τα ΝΔ,ΠΑΣΟΚ και ΔΗΜΑΡ που παραπέμπουν τον Παπακωνσταντίνου,για τον Βενιζέλο ο οποίος κράτησε τη λίστα 14 μήνες από τους οποίους τους 7 παράνομα,υπάρχει μια πρόταση “ο κ. Βενιζέλος απέστειλε στο γραφείο του Πρωθυπουργού,κου Αντώνη Σαμαρά το παραπάνω USB»
Ενώ για όλους τους εμπλεκόμενους αναφέρει τι έκαναν με αυτό το USB,για τον Βενιζέλο δεν αναφέρει απολύτως τίποτα.Πώς το χειρίστηκε ως υπουργός,γιατί δεν το παρέδωσε στο Υπουργείο όταν έφυγε,πώς το χειρίστηκε ιδιωτικά;Όλα αυτά τα ερωτήματα δεν αποτελούν το πλαίσιο της φυσικής περιέργειας αλλά και της ποινικής ευθύνης για τον Βενιζέλο.Ο Πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ πρέπει να ελεγχθεί για σοβαρές ποινικές ευθύνες που είναι πιθανόν να έχει αφού:

Δεν έδωσε εντολή ελέγχου
Δεν έδωσε καμιά εντολή στα όργανα του Υπουργείου και τις ελεγκτικές αρχές να πραγματοποιήσουν ελέγχους για τη λίστα.Το κυριότερο είναι ότι όπως και ο Παπακωνσταντίνου δεν παρέδωσε τη λίστα στον αρμόδιο Εισαγγελέα.Αυτός ήταν ο μόνος ο οποίος μπορούσε να αποφανθεί για τη νομιμότητα ή όχι του υλικού και όχι ο Υπουργός ή οποιοσδήποτε υπηρεσιακός παράγοντας.Οι δύο υπουργοί θα μπορουσαν ακόμη να νομοθετήσουν για την αξιοποίηση του υλικού,όπως έκαναν για δεκάδες ακόμη περιπτώσεις.Με τον ίδιο τρόπο που ο Βενιζέλος θεσμοθέτησε το ακαταδίωκτο για τον εαυτό του στους χειρισμούς που έκανε στο σκάνδαλο Λαυρεντιάδη,θα μπορούσε να θεσμοθετήσει και την έρευνα.Σε κάθε περίπτωση, λίστα μπορούσε να αξιοποιηθεί χωρίς νομικό υπόβαθρο,όπως γίνεται με χιλιάδες ανώνυμες καταγγελίες που φτάνουν στις ελεγκτικές αρχές και το ΣΔΟΕ.Ο Βενιζέλος με το πρόσχημα της «παρανόμως κτηθείσας» λίστας,σταμάτησε κάθε έρευνα από το ΣΔΟΕ.Όπως έχει δηλώσει ο ίδιος ο Γενικός Γραμματέας Γιάννης Διώτης «αν ο κ Βενιζέλος είχε δώσει εντολή ελέγχου θα προχωρούσα».Με τον τρόπο αυτό ο Βενιζέλος έκανε παράβαση καθήκοντος.
Στέρησε έσοδα από το Δημόσιο

Η παρεμπόδιση του ελέγχουν δεν είχε ως αποτέλεσμα μόνο την «προστασία» εκδοτών,υπουργών,επιχειρηματιών που τα ονόματά τους υπήρχαν στη λίστα,αλλά στέρησε από το Δημόσιο έσοδα από είσπραξη φόρων.Η είσπραξη αυτή μπορούσε να γίνει με εντολή να ελεγχθούν τα ονόματα της λίστας,χωρίς να χρειαστεί να γίνει ποτέ αναφορά σε αυτή.Και όλα αυτά την περίοδο που ο Βενιζέλος νομοθετούσε εισπρακτικά μέτρα κατ αποκλειστικότητα για τα χαμηλά εισοδήματα.Συνεπώς ο Βενιζέλος είναι ελέγξιμος για το αδίκημα της απιστίας («απιστία διαπράττει όποιος, εν γνώσει του, ζημιώνει την περιουσία άλλου, της οποίας (περιουσίας) έχει τη διαχείριση ή την επιμέλεια, βάσει Νόμου ή βάσει δικαιοπραξίας” άρθρο 390 Π.Κ)

Αφαίρεσε έγγραφα του Υπουργείου
Αφού επί 7 μήνες που κατείχε τη λίστα ως υπουργός ο Βενιζέλος την καταχώνιασε,στη συνέχεια όταν έφυγε από το υπουργείο Οικονομικών (21 Μαρτίου),δεν την παρέδωσε στον επόμενο υπουργό αλλά την πήρε μαζί του.Έκανε δηλαδή υπεξαγωγή εγγράφου.Σύμφωνα με το άρθρο 242 του Ποινικού Κώδικα το οποία χρησιμοποιούν για να παραπέμψουν τον Παπακωνσταντίνου «με την ίδια ποινή τιμωρείτα ο υπάλληλος (σσ ο υπουργός θεωρείται δημόσιος υπάλληλος) ο οποίος με πρόθεση νοθεύει,καταστρέφει,βλάπτει ή υπεξάγει έγγραφο».Πώς τα κόμματα που παραπέμπουν τον Παπακωνσταντίνου για νόθευση,δεν παραπέμπουν τον Βενιζέλο για υπεξαγωγή;Αν γίνει αποδεκτή η επιχειρηματολογία Βενιζέλου ότι η λίστα δεν ήταν νομίμως κτηθείσα,τότε τα πράγματα είναι ακόμη χειρότερα για τον πρόεδρο του ΠΑΣΟΚ.Δηλαδή ο ίδιος είχε στην κατοχή του,εξωυπηρεσιακά παράνομο υλικό.Πρέπει επίσης να διερευνηθεί τι έκανε ο Βενιζέλος με την λίστα στο σπίτι ή στην τσέπη του επί μήνες.Τι είδους χρήση;Το μόνο που γνωρίζουμε είναι πως στις 3 Οκτωβρίου,όταν ο Γιάννης Στουρνάρας δήλωσε στους Financial Times πως δεν παρέλαβε καμία λίστα από τον προκάτοχό του,ο Βενιζέλος εμφανίστηκε στο γραφείο του πρωθυπουργού και παρέδωσε τη λίστα.Έκανε δηλαδή και αυτόν αποδέκτη προιόντων εγκλήματος.
Είναι προφανές πως η μη παραπομπή Βενιζέλου και μάλιστα με την δικογραφία που διαβιβάστηκε στη Βουλή στις 26 Νοεμβρίου,δεν έχει να κάνει σε τίποτα με τους νόμους αλλά με εξωθεσμικές λειτουργίες και συμφωνίες.Ακόμη και ο νόμος που έκανε ο Βενιζέλος για να προστατεύει τους Υπουργούς από την τιμωρία ( να είχε στο μυαλό του άραγε πως θα είναι ένας από αυτούς) δεν μπορεί αυτή τη φορά να τον προστατεύσει.Όποιος λοιπόν αναλάβει να το κάνει,συνεχίζει προφανώς μια παραθεσμική μεθόδευση.

Read more »

Σατραπεία και Δημοκρατία

1612-14 The Four Continents, Peter Paul Rubens, Wien

Σατραπεία και Δημοκρατία

In Πολιτικά κείμενα on Αυγούστου 7, 2012 by Παναγιώτης Πασπαλιάρη.

Οι άνθρωποι γενικά πιστεύουν ότι τη μεγαλύτερη σημασία για την πορεία ενός τόπου έχει το ποιοι κυβερνούν. Ιστορικά είναι σήμερα αποδεκτό ότι εξίσου μεγάλη σημασία, αν όχι μεγαλύτερη έχει και το ποιοι είναι οι κυβερνώμενοι. Στην πραγματικότητα, και τα δύο αυτά υπο-ερωτήματα ανήκουν στο μεγάλο θέμα της ιστορίας που διερευνά το πώς κυβερνάται ένας τόπος σε μια δεδομένη στιγμή.
Το ερώτημα αυτό είναι κομβικής σημασίας σε μια μεγάλη κρίση, όπου η εναλλαγή των προσώπων στην εξουσία δε φτάνει. Κι αυτό γιατί το πώς κυβερνάται ένας τόπος δεν ορίζει απλώς τα όρια της ελευθερίας ή ασυδοσίας των κυβερνώντων, αλλά διαμορφώνει χαρακτήρες, αντιλήψεις, προδιαθέσεις, τον γενικό τύπο θα λέγαμε των κυβερνωμένων. Το πολίτευμα είναι το μεγάλο σχολείο (σωφρονιστήριο ενίοτε) της κοινωνίας.



1621 Fish Market, Frans Snyders, Kunsthistorisches Museum, Wien.

Η Σατραπεία
Συνηθίζουμε στη στήλη αυτή να παραθέτουμε μια ή περισσότερες ιστορικές μαρτυρίες και να ξεδιπλώσουμε τη σημασία αυτής της μαρτυρίας στο τότε και το τώρα. Το ρόλο της μαρτυρίας σε αυτή στήλη θα παίζουν και τα ιστορικά ποιήματα του Καβάφη. Μια χούφτα από αυτά, έχουν περισσότερη ιστορικά αξία, κατά τη γνώμη μας, από το συνολικό έργο φημισμένων ιστορικών. Κι αυτό γιατί μεταφέρουν κάτι που δεν μπορεί να κάνει η ιστορική έρευνα. Μεταφέρουν την ψυχή της ιστορίας και όχι τα γεγονότα.
Τι συμφορά, ενώ είσαι καμωμένος
για τα ωραία και μεγάλα έργα
η άδικη αυτή σου η τύχη πάντα
ενθάρρυνσι κ’ επιτυχία να σε αρνείται,
να σ’ εμποδίζουν ευτελείς συνήθειες
και μικροπρέπειες, κι αδιαφορίες.
Και τι φρικτή η μέρα που ενδίδεις
(η μέρα που αφέθηκες κ’ ενδίδεις)
και φεύγεις οδοιπόρος για τα Σούσα,
και πιαίνεις στον μονάρχην Αρταξέρξη
που ευνοϊκά σε βάζει στην αυλή του,
και σε προσφέρει σατραπείες, και τέτοια.
Και συ τα δέχεσαι με απελπισία
αυτά τα πράγματα που δεν τα θέλεις.
Άλλα ζητεί η ψυχή σου, γι’ άλλα κλαίει,
τον έπαινο του Δήμου και των Σοφιστών,
τα δύσκολα και τ’ ανεκτίμητα Εύγε,
την Αγορά, το Θέατρο, και τους Στεφάνους.
Αυτά πού θα στα δώσει ο Αρταξέρξης,
αυτά πού θα τα βρεις στη σατραπεία,
και τι ζωή χωρίς αυτά θα κάμεις;

1481-2 La Primavera(Spring) Botticelli Filipepi, Uffizi Gallery

Το πολίτευμα ως τρόπος αυτοεξέτασης και βελτίωσης
Η ευτυχής συνύπαρξη ή ανάγκη συνύπαρξης των ανθρώπων που έφτιαξαν την πρώτη και τελευταία απόπειρα δημοκρατίας στην ανθρώπινη ιστορία, ο σοφιστής Πρωταγόρας, ο Εφιάλτης, ο Αναξαγόρας, ο Περικλής, η Ασπασία σύμφωνα με τα «κουτσομπολιά» του Πλάτωνα, ίσως και κάποιοι ακόμα, σκέφτηκαν ως εξής: το δίκαιο και το λογικό βρίσκεται μέσα σε όλους. Άρα πιο δύσκολα αποφασίζουν δίκαια και λογικά οι πολλοί παρά ο ένας. Αυτός ήταν ο πνευματικός σπόρος της δημοκρατίας. Το βλαστάρι του όμως που ξεφύτρωσε στην Αττική γη ήταν ακόμα πιο ενδιαφέρον. Γιατί το πολίτευμα μιας χώρας είναι πολλά πράγματα μα πρώτα και κύρια το πώς βλέπει τον εαυτό του ο κάθε πολίτης ζώντας σε αυτό.
Ξεκινώντας από αυτή την αρχή δημιουργήθηκαν οι συνθήκες που ωθούσαν το άτομο προς την αυτοβελτίωση. Αν η ποίηση του Καβάφη δε βοηθά να καταλάβει κανείς τι εννοούμε, ίσως η συμμετοχή σε ένα κοινωνικό δίκτυο ή η δημιουργία ενός blog να βοηθήσει. Ο Αθηναίος πολίτης του 5^ου και του 4^ου αιώνα αισθανόταν όπως ο ενεργός χρήστης του twitter. Γράφει κάτι και περιμένει περισσότερο από οτιδήποτε άλλο τον έπαινο, την αναδημοσίευση, την επικοινωνία, τον θαυμασμό. Το μόνο που λείπει από αυτά τα μέσα για να θεωρηθούν αμεσοδημοκρατικά συστήματα είναι η οργάνωση της συζήτησης προς μία απόφαση που θα δεσμεύει τους συμμετέχοντες (αυτό θα ήταν το έργο ενός αμεσοδημοκρατικού κόμματος).
Αντιθέτως, ο σύγχρονος Ευρωπαίος πολίτης δε ζει σε μία δημοκρατία αλλά μάλλον σε κάτι ανάμεσα στην ολιγαρχία και τη μοναρχία, με πρωθυπουργό ή καγκελάριο ή πρόεδρο στο ρόλο του Αρταξέρξη. Γιατί βλέπει τον εαυτό του όχι ως συμμετέχοντα στις διαδικασίες απόφασης, αλλά σαν λήπτη αξιωμάτων, επιδομάτων, ευεργετημάτων, μισθοδοσίας. Στον κοινοβουλευτισμό ο πολίτης προσδοκά στην εύνοια της εξουσίας, και δημιουργεί μικρές ή μεγαλύτερες ομάδες για να πιέσει προς αυτή την κατεύθυνση. Έτσι, ο κοινοβουλευτισμός ταυτίζεται με τη σατραπεία, όπου το μέγιστο επιδιωκόμενο είναι το υλικό όφελος, ενώ στη δημοκρατία το μέγιστο επιδιωκόμενο είναι ο έπαινος, το «Εύγε».

1576 The Annuciation El Greco  .Prado. Madrid

Δημοκρατία, λόγος, επιστήμη, θέατρο, μουσική, αρχιτεκτονική
Και κάτι ακόμα προς περαιτέρω σκέψη. Το να ζεις σε πραγματικά δημοκρατική κοινωνία, να επιδιώκεις τον έπαινο σε μια φυσική ή ηλεκτρονική Αγορά, το να πασχίζεις γι’ αυτό σε όλη σου τη ζωή, σε κάνει να βρίσκεις τρόπους έκφρασης όλο και πιο πρωτότυπους όλο και πιο δημιουργικούς. Θα ανακαλύψεις από τα βάθη της ψυχής σου και της παράδοσης του λαού σου, ότι το χιούμορ και η ειρωνεία τραβά την προσοχή και επιφέρει τον έπαινο όταν γίνεται καλά. Το δράμα και ο συμβολισμός είναι επίσης ένας τρόπος για να εκφράσεις την πολιτική σου θέση. Κάπως έτσι γεννήθηκε το θέατρο στο πλαίσιο της δημοκρατικής Αθήνας.
Ακόμα περισσότερο, η ανάγκη να αρθρώσεις λόγο, να απευθυνθείς δηλαδή στη λογική των συμπολιτών σου, σε οδηγεί στην αναζήτηση και όταν η αναζήτηση αποκτά μέθοδο και πειραματική επιβεβαίωση, ονομάζεται επιστήμη. Πολύ συχνά στους λόγους τους οι Αθηναίοι ρήτορες χρησιμοποιούσαν επιστημονικές ή ψευδοεπιστημονικές απόψεις, δικές τους ή φιλοσόφων της εποχής. Επιδιώκοντας μια καριέρα δημόσιου άντρα για τα παιδιά τους οι Αθηναίοι πλήρωναν όσο – όσο για τη διδασκαλία ενός σοφιστή. Οι σοφιστές έγιναν σημαντικοί και οι καλύτεροι από αυτούς έγιναν οι πρώτοι επιστήμονες της ιστορίας. Πάνω σε αυτό το πνεύμα θεμελιώθηκε η σύγχρονη δυτική επιστήμη τα ίδια εκείνα χρόνια της άμεσης δημοκρατίας.
Η ανάγκη για βελτίωση του πολίτη και της λογικής του μέσω της παιδείας, ήταν σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις έννοια αντιληπτή από τον Περικλή και την ομάδα του. Αυτό οδήγησε κατά πάσα πιθανότητα στα «θεωρικά», τα δωρεάν δηλαδή εισιτήρια που δίνονταν στους φτωχούς πολίτες για την είσοδό τους στα θέατρα. Αυτό οδήγησε τον Περικλή στη δημιουργία του ωδείου, που πάλι σε πνεύμα άμιλλας μετέτρεπε το ρυθμό και τις ιδέες της εποχής σε στίχους και νότες, πάνω στις οποίες βασίστηκαν ίσως οι μελωδίες της δύσης. Αυτό τον οδήγησε στη σύλληψη του μεγαλειώδους προγράμματος αναστήλωσης των κτισμάτων στην Ακρόπολη, όπου δημιουργήθηκε το πρότυπο της δυτικής αρχιτεκτονικής, της συμμετρίας, της εφαρμοσμένης επιστήμης.

Peter Paul Rubens, The Consequences of War, 1638-39,
oil on canvas (Palatine Gallery, Palazzo Pitti, Florence)

Τα πιο πολλά μεγάλα γεγονότα στην ιστορία έχουν περισσότερες από μία εξηγήσεις. Η δημιουργία ταυτόχρονα του θεάτρου, της επιστημονικής μεθόδου, της ιστορίας, της φιλοσοφίας, της μουσικής παιδείας, της ρητορικής, της κλασικής αρχιτεκτονικής, στο σύνολό της, η δημιουργία της εποχής που αποτέλεσε το καταφύγιο του ανθρώπου κάθε φορά που η καταπίεση και ο σατραπισμός απειλούσε την ύπαρξή του, έχει μία εξήγηση: την άμεση, ανόθευτη, πραγματική και μοναδική Δημοκρατία.
Tweet, post, like, dislike, act democratically…

Δημοσιεύτηκε στο HOT DOC No 8

Read more »

Μια σκανδαλώδης Ηλίαση

Μια σκανδαλώδης Ηλίαση

 Και ξαφνικά η Ελλάδα γέμισε με μη κερδοσκοπικές εταιρείες που μαζεύουν σκουπίδια, με κανάλια που δεντροφυτεύουν και σκαλίζουν σχεδόν ευλαβικά κόπρανα σκύλων, και επιχειρηματίες που ανακάλυψαν ξαφνικά πως πρέπει να σώσουν τον πλανήτη.

Στους κεντρικούς δρόμους, ανάμεσα στα κόκκινα «ενοικιάζεται» που κυριαρχούν πια, πινακίδες με pal  πράσινα χρώματα, περιγράφουν το νέο μέλλον της Ελλάδας. «Φτηνή, οικολογική ενέργεια».

Στις ομιλίες του πρώην πρωθυπουργού Γ Παπανδρέου, ο όρος «πράσινη ανάπτυξη», έχει μεγαλύτερη συχνότητα και από τα «θα» που κυριαρχούν στις ομιλίες πολιτικών. Πρόκειται για ένα όραμα κοντά στα άλλα που συνέθεταν τον ζεν χαρακτήρα του; Ο πρώην πρωθυπουργός προσέφερε επίσης το κύρος του στο συνέδριο του Ινστιτούτου για το Κλίμα και την Ενεργειακή Ασφάλεια (i4scence) στο οποίο μετέχει ο αδελφός του Αντρίκος Παπανδρέου. Έναν οργανισμό που προωθεί την ιδέα της πράσινη ανάπτυξης. Την ίδια περίοδο οι Τράπεζες, οι οποίες έχουν σταματήσει να δίνουν οποιοδήποτε επιχειρηματικό δάνειο, δίνουν δάνεια για πράσινη ενέργεια.

Εν ολίγοις τα χρόνια της κρίσης, η Ελλάδα έμελε να ζήσει στον παροξυσμό των πράσινων επενδύσεων. Τι συμβαίνει; Μέσα σε αυτό το νέο πολιτικό κλίμα της οικολογικής αθωότητας αναλαμβάνει το υπουργείο Περιβάλλοντος Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, ο Γιώργος Παπακωνσταντίνου. Μετά την «πετυχημένη» του πορεία στο υπουργείο Οικονομίας, ο κύριος Παπακωνσταντίνου έχει στρατηγικό στόχο την υλοποίηση του προγράμματος «Ήλιος» από το υπουργείο του.

Το πρόγραμμα «Ήλιος» έχει παρουσιαστεί ως ένα πρόγραμμα παραγωγής ηλιακής ενέργειας από την Ελλάδα, την οποία θα αγοράζει η Γερμανία και τα έσοδα, γύρω στα 25 δις, θα ξεχρεώνουν τμήμα του χρέους. Μια έκταση όσο η Χίος, θα στρωθεί με κάτοπτρα για να παραχθεί ενέργεια που θα μας σώσει. Πράσινη ανάπτυξη; Όχι, ένα αναπτυξιακό τρυκ που χρεώνει την Ελλάδα με ένα ακόμη δάνειο.

Η Ελλάδα είναι υποχρεωμένη να παραχωρήσει δωρεάν τη γη για αυτήν τη δραστηριότητα για δεκαετίες. Στη συνέχεια να αγοράσει τη γερμανική βεβαίως τεχνολογία ύψους αρκετών δις. Αν υποθέσουμε πως θα μεταφερθεί η ενέργεια στην Γερμανία πρέπει να δημιουργηθούν πανευρωπαϊκά δίκτυα που στοιχίζουν πολύ περισσότερο από το κέρδος της επένδυσης. Επίσης αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει τεχνολογία που να επιτρέπει την μεταφορά της ενέργειας στη Γερμανία, δηλαδή σε τόσο μεγάλη απόσταση και χωρίς απώλειες. Άρα ή Ελλάδα αγοράζει την γερμανική υποδομή, χρεώνεται και δεν μπορεί να δώσει ενέργεια στην Γερμανία. Ένα project που θα ματαιωθεί με ευθύνη των «κακών και τεμπέληδων» ελλήνων, αλλά οι Γερμανοί θα έχουν εισπράξει το καλό χρήμα.

Το επικρατέστερο σενάριο όμως δεν είναι αυτό. Η Ελλάδα θα παράγει ενέργεια για την Γερμανία, αλλά αυτή η ενέργεια θα προωθείται στην Ελλάδα. Θα αγοράζουμε ηλεκτρική ενέργεια, που παράγεται στην Ελλάδα από την Γερμανία. Σε τιμές μάλιστα που δεν θα είναι αυτές της ΔΕΗ, αλλά των επιδοτούμενων φωτοβολταικών. Θα αγοράζει δηλαδή από την Ελλάδα 0,22 ευρώ ανά κιλοβατώρα και θα μεταπουλάει στην ίδια την Ελλάδα 0,35 ευρώ την κιλοβατώρα. Επίσης θα έχει τη δυνατότητα να προσαρμόσει την τιμολογιακή πολιτική μονομερώς. Να καθορίζει δηλαδή πόσο θα αγοράζουμε το ρεύμα το οποίο όμως θα πουλάμε στη σταθερή τιμή των 0,22 ευρώ ανά κιλοβατώρα.

Η Ελλάδα υλοποιεί το πρόγραμμα μετά την άρνηση της Ισπανίας να προχωρήσει σε μια τέτοια επένδυση ασύμφορη και σε καιρό κρίσης.

  Όλα αυτά τα σπουδαία και οικολογικά βρίσκονται σε εξέλιξη και θα ψηφιστούν σύντομα στην ελληνική Βουλή. Ο κ. Παπακωνσταντίνου θα φέρει σε πέρας μία ακόμη ευρωπαϊκή πολιτική, για να «σώσει» την χώρα. Η Ελλάδα θα υπογράψει ένα ακόμη ασύμφορο δάνειο, και κάποιοι βεβαίως θα πλουτίσουν. Εγχώριοι κατασκευαστές, αντιπρόσωποι, dealers της πράσινης ανάπτυξης κλπ.

Όλα αυτά σύντομα και ταυτόχρονα με μία μεγάλη επικοινωνιακή καμπάνια για την πράσινη σωτηρία που θα τρέχει καβάλα στα πράσινα άλογα της πολιτικής. Την Ηλίαση βεβαίως θα την πληρώσουμε εμείς.

Κώστας Βαξεβάνης    koutipandoras.gr

Read more »