Οι καταπατητές των Αθηνών 1/4

Η πο­ρεί­α πρoς τις α­γο­ρα­πω­λη­σί­ες
Φε­βρουά­ριος 1830 έ­ως Σε­πτέμ­βριο 1830.


Η ει­κό­να που πα­ρου­σί­α­ζε ο τό­πος των Α­θη­νών στα 1830 μας έ­χει δια­σω­θεί από πε­ρι­γρα­φές ξέ­νων και Ελ­λή­νων.[1] Τα σπί­τια της πό­λε­ως των Α­θη­νών γκρε­μι­σμέ­να, το με­γα­λύ­τε­ρο μέ­ρος των ε­λαιοδέν­δρων καμένο, τα χω­ρά­φια χέρ­σα, η κτη­νο­τρο­φί­α κα­τε­στραμ­μέ­νη, το ο­δι­κό δί­κτυο α­νύ­παρκτο. Οι άν­θρω­ποι και ο τό­πος βγαί­νουν κα­θη­μαγ­μέ­νοι από τον πό­λε­μο της α­νε­ξαρ­τη­σί­ας των Ελ­λή­νων. Οι Α­θη­ναί­οι που για μιά α­κό­μη φο­ρά ε­γκα­τέ­λει­ψαν την α­γα­πη­μέ­νη τους πα­τρί­δα για να δια­σω­θούν (ό­πως στην Αρ­χαί­α Αθήνα στους περ­σι­κούς πο­λέ­μους, ό­πως στον Ε­νε­το­τουρ­κι­κό πό­λε­μο του 1686-1700 και σε τόσες άλ­λες φο­ρές που δεν έ­χει κα­τα­γρά­ψει η Ι­στο­ρί­α) κα­τα­φεύ­γο­ντας κυ­ρί­ως στα γύ­ρω νη­σιά του Σα­ρω­νι­κού, Αί­γι­να, Σα­λα­μί­να, Μέ­θα­να, αρ­χί­ζουν σι­γά-σι­γά να επιστρέφουν στη πα­τρο­γο­νι­κή γη.[2]

Η συ­γκρό­τη­ση του Νε­ο­ελ­λη­νι­κού Κρά­τους το­πο­θε­τεί­ται με την ά­φι­ξη του Κυ­βερ­νή­τη Ι. Κα­πο­δί­στρια η διοί­κη­ση του ο­ποί­ου εγκατεστημένη αρ­χι­κά στην Αί­γι­να και με­τέ­πει­τα στο Ναύ­πλιο έ­χει να α­σχο­λη­θεί με μύ­ρια ό­σα ζη­τή­μα­τα και προ­βλή­μα­τα.[3] Τα σύ­νο­ρα του νέ­ου Κρά­τους α­πο­φα­σί­ζο­νται από τις λε­γό­με­νες προ­στά­τι­δες δυ­νά­μεις , Αγ­γλί­α, Ρω­σί­α , Γαλ­λί­α στις συν­δια­σκέ­ψεις του Λον­δί­νου, η ε­σω­τε­ρι­κή κα­τά­στα­ση της χώρας εί­ναι χα­ώ­δης ,οι α­ντι­πα­λό­τη­τες με­τα­ξύ­ των κοι­νω­νι­κών τά­ξε­ων σε πλή­ρη έ­ξαρ­ση. Ο πλη­θυ­σμός του νέ­ου Κρά­τους είναι μό­λις 800.000 κά­τοι­κοι, τα έ­σο­δα του Δη­μο­σί­ου μη­δα­μι­νά. Στην ου­σί­α η ά­σκη­ση Διοι­κή­σε­ως πε­ριο­ρί­ζε­ται στην Πε­λο­πόν­νη­σο, μέ­ρος της Στε­ρε­άς Ελ­λά­δος και στα νη­σιά του Αι­γαί­ου που έ­χουν πα­ρα­χω­ρη­θεί στην Ελ­λά­δα. [4] Οι α­ντα­γω­νι­σμοί των προστάτιδων δυ­νά­με­ων για το ποιός θα α­σκεί την κύ­ρια ε­πιρ­ρο­ή στο νέ­ο Κρά­τος μεταλλάσσουν α­νά­λο­γα με τις συ­γκυ­ρί­ες . Ο Λε­ο­πόλ­δος που έ­χει ε­πι­λε­γεί σαν βα­σι­λεύς της Ελ­λά­δος έ­χει ή­δη πα­ραι­τη­θεί από τον Ιού­νιο του 1830, ο Ρω­σο­τουρ­κι­κός πόλεμος έ­χει τε­λειώ­σει το 1829 με τε­ρά­στιες συ­νέ­πειες για το μέλ­λον της Ελ­λά­δας. Στην Αττική ε­πι­κρα­τεί μί­α κα­τά­στα­ση πο­λυαρ­χί­ας. Οι Ο­θω­μα­νοί κα­τέ­χουν το κά­στρο των Α­θη­νών δια­τη­ρώ­ντας φρου­ρά από 300 πε­ρί­που άν­δρες ά­τα­κτους και τα­κτι­κούς στρα­τιώ­τες. Οι Έλληνες έ­χουν ε­γκα­τα­στή­σει στρα­τό­πε­δο στην Ε­λευ­σί­να ε­λέγ­χο­ντας τις α­νά­λο­γες πε­ριο­χές της Ατ­τι­κής , ή­τοι την Δυ­τι­κή Ατ­τι­κή από τον Ι­σθμό ως την Ε­λευ­σί­να. Η πα­λαιά δη­μο­γε­ρο­ντί­α των Α­θη­νών υ­πάρ­χει υ­πό τους Τούρ­κους στην πό­λη των Α­θη­νων.

Σε αυ­τές τις συν­θή­κες οι Αθηναίοι γυ­ρί­ζουν βαθ­μη­δόν στην πα­τρί­δα τους. Οι Τούρ­κοι κά­τοι­κοι της Αθήνας πού την εί­χαν ε­γκα­τα­λεί­ψει ή­δη α­πο το 1822 έ­κτο­τε δεν έ­χουν ε­πι­στρέ­ψει σε αυ­τή.

Η πώ­λη­ση των ι­διω­τι­κών ο­θω­μα­νι­κών ι­διο­κτη­σιών της Ατ­τι­κής α­πο­φα­σί­στη­κε α­πο τις τρείς «προ­στά­τι­δες» δυ­νά­μεις Αγγλία, Γαλ­λί­α, Ρωσία στα πλαί­σια της συν­δια­σκέ­ψε­ως του Λον­δί­νου , και κα­τα­γρά­φη­κε στο πρωτόκολλο της 3/15 Φε­βρουα­ρί­ου του 1830. Με το πρω­τό­κολ­λο αυ­τό, το λε­γό­με­νο της ανεξαρτησίας, [5]

Α) α­να­κη­ρύ­χθη­κε η Ελ­λά­δα α­νε­ξάρ­τη­το κρά­τος.
Β) ο­ρί­στη­καν τα σύ­νο­ρα του νέ­ου Κρά­τους
Γ) ε­πι­βλή­θη­κε σαν πολίτευμα του νέ­ου Κρά­τους η κλη­ρο­νο­μι­κή μο­ναρ­χί­α.
Με τον κα­θο­ρι­σμό των συ­νό­ρων του νέ­ου Κρά­τους προ­βλέ­φθη­κε η πα­ρά­δο­ση της Ατ­τι­κής και της Εύ­βοιας στην Ελ­λη­νι­κή Κυβέρνηση, α­φού αυτές οι περιοχές πε­ριε­λαμ­βά­νο­ντο ε­ντός των ο­ρί­ων του νέ­ου κρά­τους , καί α­ντί­στοι­χα η πα­ρά­δο­ση της Δυ­τι­κής Ελ­λά­δος στους τούρ­κους α­φού δεν πε­ριε­λή­φθη ε­ντός των συ­νό­ρων. Ε­πι πλέ­ον ε­δό­θη το δι­καί­ω­μα στους Οθωμανούς κτη­μα­τί­ες της Ατ­τι­κής και της Εύ­βοιας να πω­λή­σουν τις ι­διω­τι­κές τους ι­διο­κτη­σί­ες ε­ντός έ­τους α­πο της 3/15 Φε­βρουα­ρί­ου 1830.
Α­να­πό­φευ­κτα η πα­ρά­δο­ση της Ατ­τι­κής στους έλληνες συ­νε­πλέ­κε­το
Α) με την υ­πο­χρέ­ω­ση της Ελ­λά­δος να παραδώσει όλη την μέ­χρι τό­τε και μό­λις α­πε­λευ­θε­ρω­μέ­νη Δυ­τι­κή Ελ­λά­δα, και
Β) με την πώ­λη­ση των ο­θω­μα­νι­κών ι­διο­κτη­σιών της Ατ­τι­κής.
Ήδη στην πρώ­τη του ε­πι­στο­λή προς τον Λε­ο­πόλ­δο, τον πρώ­το βασιλέα της Ελ­λά­δος που πα­ρη­τή­θη ό­μως ματ ο­λί­γον, ο Ι. Κα­πο­δί­στριας τον πλη­ρο­φο­ρού­σε για την ε­κτί­μη­ση του πε­ρί του ότι οι τούρ­κοι της Ατ­τι­κής σε καμία πε­ρί­πτω­ση δεν ε­πρό­κει­το να α­πο­δώ­σουν την Ατ­τι­κή και την Εύβοια αν πριν δεν ε­πω­λού­σαν τις ε­κεί πε­ριου­σί­ες τους. Αυτό στο τέ­λος Μαρ­τί­ου του 1830. [6]

Ποιος θα α­γό­ρα­ζε ό­μως αυτές τις πε­ριου­σί­ες; Ποιός εί­χε τό­τε την οι­κο­νο­μι­κή δυ­να­τό­τη­τα αλ­λά και την θέ­λη­ση να κινδυνεύσει κε­φά­λαια για α­γο­ρές σε μια πε­ριο­χή ό­που η πο­λι­τι­κή θέ­ση και κα­τά­στα­ση δεν εί­χε α­πο­σα­φη­νι­στεί α­κό­μη; Αντίθετα ποιόν δεν θα προ­κα­λού­σε η προσ­δο­κί­α με­γά­λων κερ­δών από αυ­τές τις α­γο­ρές, εφ ό­σον βέ­βαια συ­ντό­μως η Ατ­τι­κή θα εν­σω­μα­τώ­νε­το στο νέ­ο Ελ­λη­νι­κό Κρά­τος , και εφ ό­σον η Α­θή­να θα γι­νό­ταν η κα­θέ­δρα του νέ­ου κρά­τους; Τρεις ή­ταν οι τό­τε δυ­να­τές α­πα­ντή­σεις στα ε­ρω­τή­μα­τα αυ­τά
Α) να αγοράσει η Ελ­λη­νι­κή κυ­βέρ­νη­ση τα ι­διω­τι­κά τουρ­κι­κά κτή­μα­τα κά­νο­ντας μια συ­νο­λι­κή α­γο­ρά για λο­γα­ρια­σμό του έθνους.
Β) να τα α­γο­ρά­σουν συ­νο­λι­κά ξέ­νοι κε­φα­λαιού­χοι που θα εν­δια­φέ­ρο­ντο για κτη­μα­τι­κές ε­πεν­δύ­σεις στην Ελ­λά­δα.
Γ) να τα α­γο­ρά­σουν α­πο­σπα­σμα­τι­κά Ελ­λη­νες και ξέ­νοι α­γο­ρα­στές.
Και οι τρεις αυ­τές δυ­να­τό­τη­τες δο­κι­μά­στη­καν.
Η μεν Ελ­λη­νι­κή κυ­βέρ­νη­ση προ­σπά­θη­σε να εξασφάλιση δά­νειο που θα της ε­πέ­τρε­πε να αγοράσει τα κτή­μα­τα της Ατ­τι­κής και της Εύ­βοιας. Όμιλος ξέ­νων κε­φα­λαιού­χων έ­δει­ξε εν­δια­φέ­ρον που ό­μως δεν προ­χώ­ρη­σε.
Τέ­λος με­μο­νω­μέ­νοι Έλληνες α­γο­ρα­στές είχαν αρ­χί­σει να α­γο­ρά­ζουν ή­δη από τον Ιού­λιο του 1830, πριν α­κό­μη γί­νει ο­ποια­δή­πο­τε ε­πί­ση­μη α­να­κοί­νω­ση της ελ­λη­νι­κής κυ­βέρ­νη­σης για το ζή­τη­μα των α­γο­ρα­πω­λη­σιών.

Στο τέ­λος Ιου­λί­ου του 1830 οι τούρ­κοι α­πέ­στει­λαν τον Χατζή Ι­σμα­ήλ Μπέ­η, Μολ­λά α­πό το Σκου­τά­ρι και με­γά­λο κτη­μα­τί­α στην Εύ­βοια, για να διαπραγματευθεί με τους α­ντι­πρέ­σβεις των 3 δυ­νά­με­ων και την Ελ­λη­νι­κή κυ­βέρ­νη­ση την ε­φαρ­μο­γή του πρωτοκόλλου της 3/15 Φε­βρουα­ρί­ου 1830.[7] Οι δια­πραγ­μα­τεύ­σεις αυ­τές έ­γι­ναν στο Ναύ­πλιο α­πό τις 31 Ιου­λί­ου μέ­χρι την 15 Αυ­γού­στου 1830. Όσον αφορά στο ζή­τη­μα των α­γο­ρα­πω­λη­σιών των κτη­μά­των της Ατ­τι­κής και της Ευβοίας κα­τέ­λη­ξαν με την ε­πί­ση­μη α­να­κοί­νω­ση της ελ­λη­νι­κής κυ­βέρ­νη­σης ό­τι θα αναγνωρίσει και θα αποδεχθεί τις α­γο­ρα­πω­λη­σί­ες που νο­μί­μως θα γί­νουν και τον διο­ρι­σμό ε­πι­τρο­πής α­πό τους Σ. Καλογερόπουλο, Κων/νο Μά­νο και Ι. Μίσ­σιο στις 8/20 Αυ­γού­στου που θα με­τέ­βαι­νε στην Ατ­τι­κή και στην Εύ­βοια και θα ή­ταν αρ­μό­δια για την ε­ξέ­τα­ση της νο­μι­μό­τη­τας των α­γο­ρα­πω­λη­σιών. Σε αυ­τές τις δια­πραγ­μα­τεύ­σεις ε­φά­νη κα­θα­ρά η πρό­θε­ση των τούρ­κων να μην α­πο­δώ­σουν την Ατ­τι­κή και την Εύ­βοια εφ ό­σον δεν ε­πω­λού­σαν πριν τις ε­κεί πε­ριου­σί­ες τους.[8] Ο Ι. Κα­πο­δί­στριας γνω­ρί­ζο­ντας αυ­το κα­λά, και πα­ρά την προ­θε­σμί­α των 37 η­με­ρών που ε­τέ­θη­σαν για την πα­ρά­δο­ση της Ατ­τι­κής ( προ­θε­σμί­α που θα άρ­χι­ζε ευ­θύς με­τά την με­τά­βα­ση του Χα­τζή Ισμαήλ από το Ναύ­πλιο στην Εύ­βοια) με­τά­βα­ση που θα γινόταν α­μέ­σως με­τά τη­ν α­να­χώ­ρη­ση του α­πό τον Ναύ­πλιο πε­ρί τα μέ­σα Αυ­γού­στου ) προσπάθησε να βρει χρή­μα­τα για να κά­νει μια συ­νο­λι­κή α­γο­ρά προς ό­φε­λος του έθνους. Ήδη στις 15/27 Αυ­γού­στου 1830 και πριν α­κό­μη δώ­σει τις έγ­γρα­φες ο­δη­γί­ες του προς την ελ­λη­νι­κή ε­πι­τρο­πή που θα με­τέ­βαι­νε στην Ατ­τι­κή α­πευθύν­θη­κε στον Α. Κο­ντό­σταυ­λο για την προ­μή­θεια δανείου 300.000 φράγκα. Σε αυ­τή την ση­μα­ντι­κή ε­πι­στο­λή ο Ι. Κα­πο­δί­στριας ανέφερε ό­τι ή­δη είχε συμ­φω­νή­σει με το Χατζή Ι­σμα­ήλ πο­σό 200.000 για πρώ­τη δό­ση της α­γο­ράς των κτη­μά­των και ό­τι εύ­ρι­σκε δυ­σκο­λί­ες για να συ­νά­ψει το δά­νειο αυ­το στο ε­ξω­τε­ρι­κό λό­γω της ιου­λια­νής ε­πα­να­στά­σε­ως στη Γαλ­λί­α Α­κό­μη ό­τι δε­σμευό­ταν για την χρη­σι­μο­ποί­η­ση του δα­νεί­ου μό­νον για την α­γο­ρά των κτη­μά­των. Σε άλ­λη του ε­πι­στο­λή της 22 Αυ­γού­στου/3 Σε­πτεμ­βρί­ου 1830 προς την Γε­ρου­σί­α ο Κα­πο­δί­στριας πα­ρε­πο­νεί­το για την α­προ­θυ­μί­α των
ελ­λή­νων κε­φα­λαιού­χων να δώ­σουν δά­νειο στην κυ­βέρ­νη­ση για την α­γο­ρά των κτη­μά­των της Ατ­τι­κής και της Εύ­βοιας και πλη­ρο­φο­ρού­σε την Γε­ρου­σί­α ό­τι ε­πρό­κει­το να απευθυνθεί και στο ε­ξω­τε­ρι­κό αν και δεν έλ­πι­ζε πολ­λά πράγ­μα­τα. [9] Στις ο­δη­γί­ες του προς την Ελληνική ε­πι­τρο­πή της 19/31 Αυ­γού­στου 1830 ο Ι. Κα­πο­δί­στριας την ε­ξου­σιο­δο­τού­σε να ενθαρρύνει τους Έλληνες να α­γο­ρά­σουν κτή­μα­τα στην Ατ­τι­κή και την Εύ­βοια αλ­λά και να επιμείνει στην δυ­να­τό­τη­τα δια­πραγ­μά­τευ­σης για την συ­νο­λι­κή α­γο­ρά των ο­θω­μα­νι­κών πε­ριου­σιών. Α­κό­μη της ζη­τού­σε να εξετάζει την νο­μι­μό­τη­τα της κά­θε πω­λή­σε­ως , αν δη­λα­δή οι τούρ­κοι εί­χαν δι­καί­ω­μα να με­τα­βι­βά­σουν το κτή­μα που θα μεταβίβαζαν και να πληροφορεί την ελ­λη­νι­κή κυ­βέρ­νη­ση για τον πλη­θυ­σμό ,τα δη­μό­σια έ­σο­δα, τα ο­ρυ­χεί­α και τα δά­ση ό­πως και ό­λα τα πε­ριου­σια­κά στοι­χεί­α που α­νή­καν στο Δη­μό­σιο.

Πε­ρί το τέ­λος Αυ­γού­στου 1830 ή­ταν φα­νε­ρό , αν και ό­χι οριστικοποιημένο α­κό­μη, ό­τι η Ελ­λη­νι­κή κυ­βέρ­νη­ση δεν θα μπο­ρού­σε να διάθεση τα κε­φά­λαια που ή­ταν α­να­γκαί­α για την α­γο­ρά των ο­θω­μα­νι­κών ι­διο­κτη­σιών της Ατ­τι­κής αλ­λά και της Εύ­βοιας. Η πώ­λη­ση των κτη­μά­των αυ­τών σε ι­διώ­τες αγοραστές ή­ταν η ε­πό­με­νη λύση και κα­τά­λη­ξη. Α­ξί­ζει να σχο­λια­σθεί ό­τι η προ­ο­πτι­κή με­γά­λων και ά­με­σων κερ­δών από την α­γο­ρά των πε­ριου­σιών αυ­τών ή­ταν ευ­διά­κρι­τη. Ήδη ο Ευ­νάρ­δος σε ε­πι­στο­λές του ο­μι­λού­σε σα­φώς πε­ρί α­μέ­σου 4πλα­σια­σμού των χρη­μά­των που θα ε­το­πο­θε­τού­ντο σε αυ­τή την υ­πό­θε­ση.[10]



Απόσπασμα από το βιβλίο «Οι πωλήσεις των Οθωμανικών Ιδιοκτησιών της Αττικής. 1830-1831»
του Θωμά Δρίκα
Μάρτης 1993.
εκδόσεις Τροχαλία.

[1] Α­πο­μνη­μο­νεύ­μα­τα Ρα­γκα­βή/ Α­θή­να 1894-1895/ τό­μος Α σελ.
265.- Δ. Σουρ­με­λή/ Ι­στο­ρί­α των Α­θη­νών/ Α­θή­να 1853/ σελ. 283.- σε α­να­τύ­πω­ση Α­θή­να χχ.-

[2] Αρ­χεί­ο Αλ­λη­λο­γρα­φί­ας Ε­πι­τρο­πής εις Αττική και Εύβοια του 1830-31 / Ε­πι­τρο­πή προς Κα­πο­δί­στρια 27 Αυ­γού­στου 1830/ αρ. πρω­το­κόλ­λου 5 / ΓΑΚ / Αρ­χεί­ο Μι­κτής Ελ­λη­νο­τουρ­κι­κής Ε­πι­τρο­πής/ Φ. 118.
Λου­ντβιχ Ρος­ς / Α­να­μνή­σεις α­πο την Ελ­λά­δα σ. 46 επ./ Α­θή­να 1976. Η πο­λύ­τι­μη πε­ρι­γρα­φή του Ρος­ς για πράγ­μα­τα και πρό­σω­πα των Αθηνών εί­ναι βέ­βαια με­τα δυο έ­τη α­πο το 1830 πλην ό­μως ε­λά­χι­στα α­πέ­χει α­πο την ει­κό­να του Αυ­γού­στου του 1830.-
Ε­πι­στο­λή Κ. Ζω­γρά­φου προς Α. Λαυριώτη / 5/17 Νο­εμ­βρί­ου 1830/ σε Αρ­χεί­ο Α. Λου­ριώ­τη στο ΕΙΕ , Φ. Κ.-

[3] Βι­βλιο­γρα­φί­α πε­ρί των ε­σω­τε­ρι­κών α­ντι­πα­λο­τή­των στην Ελ­λά­δα του 1830 στο Χ. Λού­κος/ Η αντιπολίτευση κατά του Κυ­βερ­νή­τη Ι. Κα­πο­δί­στρια / Α­θή­να 1984.-

[4] Θείρ­σιος/ Η Ελ­λά­δα του Κα­πο­δί­στρια Λει­ψί­α 1833 / Ελ­λ. με­τά­φρα­ση Α­θή­να 1976 / σελ. 267 ε­πό­με­να. Πα­ρά την εν πολ­λοίς στρε­βλω­τι­κή γω­νί­α που ο συγ­γρα­φεύς του βι­βλί­ου αυ­τού ε­ξή­γε πο­λι­τι­κές κρί­σεις για ε­κεί­νη την ε­πο­χή , το ό­λο αυ­τό βι­βλί­ο του α­πό 2 τό­μους εί­ναι μοναδική συ­νο­λι­κή μαρ­τυ­ρί­α για την Ελ­λά­δα του
1830.-

[5] Το Α πρω­τό­κο­λλο με­τα­ξύ Αγ­γλί­ας και Ρωσί­ας υ­πε­γρά­φη εν Πε­τρου­πό­λει στις 23/ Μαρ­τί­ου/ 4 Α­πρι­λίου 1826, τα δε λοι­πά εν Λον­δί­νω , στις 6 Ιου­λί­ου 1827, στις 19 Ιου­λί­ου 1828, στις 4/16 Νο­εμ­βρί­ου 1828, στις 10/22 Μαρ­τί­ου 1829, στις 22 Ια­νουα­ρί­ου/ 3 Φε­βρουα­ρί­ου 1830 και στις 4/16 Ιου­νί­ου 1830.- Το λε­γό­με­νο και
α­νε­ξαρ­τη­σί­ας της Ελ­λά­δας της 3 Φε­βρουα­ρί­ου 1830 δυ­σμε­νέ­στα­το για την ο­ριο­θέ­τη­ση των συ­νό­ρων της Ελ­λά­δας , ή­ταν αυ­τό που προ­έ­βλε­ψε το δι­καί­ω­μα των Τούρ­κων της Ατ­τι­κής να πω­λή­σουν ε­ντός έ­τους τις ι­διω­τι­κές τους πε­ριου­σί­ες/ η προ­θε­σμί­α αυ­τή του έ­τους πα­ρε­τά­θη με το πρω­τό­κολ­λο της 4/16 Ιου­νί­ου 1830 κατά πο­λύ , ό­ταν οριστεί ό­τι το έ­τος αυ­τό θα υ­πο­λο­γί­ζε­ται α­πο την ε­πί­ση­μη α­νταλ­λα­γή χαρ­τών με­τα­ξύ Ελ­λά­δας και Τουρ­κί­ας πε­ρί των α­μοι­βαί­ων συ­νό­ρων
των .- βλ. και πλή­ρη πα­ρά­θε­ση των πρω­το­κόλ­λων και της προ­ε­τοι­μα­σί­ας γι αυ­τά σε Γ. Νά­κου / Oι με­γά­λες δυ­νά­μεις και τα ε­θνι­κά κτή­μα­τα της Ελ­λά­δας /1821-1832/ Ε­Ε­ Σχ ΝΟ­ΕΠ Θεσ/νί­κης τό­μος Θ, 1970, σελ.-

[6] Ε. Βetant.-Correspondance du Comte J. Kapodistrias /Γε­νεύ­η 1839/ τό­μος Γ σελ. 511. - Ι. Κα­πο­δί­στριας προς Λε­ο­πόλ­δο / 25 Μαρ­τί­ου/6 Α­πρι­λί­ου 1830.-

[7] Πε­ρί Χα­τζή Ι­σμα­ήλ Μπέ­η, βλ.ΜΕ­Ε λ. Α­θή­ναι σελ., πε­ρί των κτη­μά­των του στην Εύ­βοια, αρ­χεί­ο αλ­λη­λο­γρα­φί­ας Δ. Περούκα /ΙΕ­Ε­Ε/ αρ. εγ­γρά­φου 17489/2 Δ. Περούκας προς Ι. Κα­πο­δί­στρια ,17 Νο­εμ­βρί­ου 1830,αρ. εξερχόμενου εγ­γρά­φου 7.

[8] Μνη­μεί­α Ι­στο­ρί­ας της Α­κα­δη­μί­ας Α­θη­νών /Έγγραφα αρ­χεί­ου Βρετανικού Υ­πουρ­γεί­ου ε­ξω­τε­ρι­κών/ ε­πι­το­μές τό­μος Α Α­θή­να 1975.-8, Dawkins προς Aberdden / 17/29 Αυ­γού­στου / F. O 32/13/79, Eπι­το­μές 13/7 , ε­πι­στο­λή ό­που εκ­θέ­τει τις ό­λες
συ­ζη­τή­σεις και τις συμ­φω­νί­ες των Α­ντι­πρέ­σβε­ων, του Ι­σμα­ήλ Μπέ­η
και της Ελ­λ. Κυ­βερ­νή­σε­ως στο Ναύ­πλιο .-
Eξη πρα­κτι­κά συ­σκέ­ψε­ων Ισμαήλ Μπέ­η με Α­ντι­πρέ­σβεις σε Ναύπλιο / FO/ 32/17/87 ε­πιτ. 13/7α 30 Ιου­λί­ου/11 Αυ­γού­στου 1830, FO 32/13/91 ε­πιτ. 13 /7β, 31 Ιου­λί­ου /12 Αυ­γού­στου 1830, FO 32/13/97 Ε­πιτ. 13/7γ 2/14 Αυ­γού­στου 1830, FO 32/13/97, 4/16 ε­πιτ. 13/7δ, 4/16 Αυ­γού­στου 1830, FO 32/13/108 ε­πιτ. 13/7ε 7/19 Αυ­γού­στου 1830, FO 32/13/114 ε­πιτ. 13/7ς, 11/23 Αυ­γού­στου 1830,
Κα­πο­δί­στριας προς Α­ντι­πρέ­σβεις πε­ρί συμ­μορ­φώ­σε­ως της Ελ­λ. Κυ­βερ­νή­σε­ως με τα υ­πό του Πρω­το­κόλ­λου της 3 Φε­βρουα­ρί­ου 1830, FO 32/13/126 ε­πιτ. 13/7η , 8/20 Αυ­γού­στου 1830, Κα­πο­δί­στριας προς Σ. Κα­λο­γε­ρό­που­λο, Κ. Μά­νο και Ι. Μίσ­σιο πε­ρί διο­ρι­σμού των ως ε­πι­τρο­πής της Ελ­λ. Κυ­βερ­νή­σε­ως στην Ατ­τι­κή Εύβοια για τα ζη­τή­μα­τα της πω­λή­σε­ως των Ο­θω­μα­νι­κών ι­διο­κτη­σιών / FO 32/13/133 έπειτ. 13/7ι 10/22 Αυ­γού­στου 1830, Κα­πο­δί­στριας προς Α­ντι­πρέ­σβεις 16/28 Αυ­γού­στου 1830 πε­ρί συμ­μορ­φώ­σε­ως της Ελ­λ. Κυ­βερ­νή­σε­ως με την συμ­φω­νί­α Α­ντι­πρέ­σβε­ων- Ι­σμα­ήλ Μπέ­η FO 32/13/149 ε­πιτ. 13/ 10α .

[9] Correspondance, ο. π τό­μος Δ, σελ 123 / Ι. Κα­πο­δί­στριας προς Γε­ρου­σί­α 22 Αυ­γού­στου/3 Σε­πτεμ­βρί­ου 1830.-

[10] Σπ. Θε­ο­τό­κη, Αλ­λη­λο­γρα­φί­α Ευ­νάρ­δου/ Α­θή­να 1929 /α­ριθ­μός ε­πι­στο­λής 215 / Ευ­νάρ­δος προς Βα­σι­λέ­α της Γαλ­λί­ας Λου­δο­βί­κο 7/9/1830 .- Ο Ευ­νάρ­δος ε­κτι­μού­σε την συ­νο­λι­κή α­ξί­α των κτη­μά­των Ατ­τι­κής και Ευ­βοί­ας σε 15-18.000.000 φράγκα και θε­ω­ρού­σε ε­φι­κτή την α­γο­ρά τους με μό­νο 6.000.000 γαλ­λι­κά φρά­γκα.-